Ondanks een omzetstijging en meer cliënten schrijft bijna een kwart van de instellingen in de jeugdzorg rode cijfers. De transitie van de jeugdzorg naar gemeenten levert een belangrijke bijdrage aan de druk op de sector. Daarnaast spelen de krappe arbeidsmarkt en niet altijd kostendekkende tarieven een belangrijke rol. Dit blijkt uit een analyse van 268 jaarverslagen van jeugdzorg-instellingen over 2018 door Intrakoop.
In 2018 draaiden in totaal 60 instellingen verlies tegen 47 organisaties in 2017. Daarnaast valt op dat vooral grotere organisaties met meer complexe zorgvragen slechtere resultaten behalen dan kleinere instellingen met vaak een enkelvoudige zorgvraag. Volgens Intrakoop komt dat onder meer doordat grotere en gespecialiseerde instellingen met meerdere gemeenten te maken hebben. Spelregels en procedures zorgen voor relatief hoge administratie- en coördinatiekosten. Ook komen ze door de beperkte vergoedingen sneller in de problemen.
De totale omzet van de 268 onderzochte jeugdzorgorganisaties bedroeg circa 2,5 miljard euro, 200 miljoen meer dan een jaar eerder. De solvabiliteit en liquiditeit bleven redelijk op peil. Daarmee lijkt de sector jeugdzorg op het eerste gezicht financieel redelijk gezond. Dit beeld ligt echter genuanceerder. Jeugdzorgorganisaties die door de invoering van de Jeugdwet in 2015 in financiële problemen zijn gekomen kregen tussen 2014 en 2018 subsidies van de Transitie Autoriteit Jeugd. Zonder deze steun zou het beeld er een stuk minder rooskleurig uitzien.
Meer cliënten en minder personeel
In totaal zagen de onderzochte jeugdzorgorganisaties 5,4% meer cliënten. Dit verklaart ook deels de stijging van cliënt- en bewonersgebonden kosten (+10,7%). Verder heeft ook de jeugdzorg last van de krapte op de arbeidsmarkt. De jeugdzorgorganisaties gaven samen 1,7 miljard uit aan personeelskosten (6,2% meer). Bij elkaar hebben ze meer dan 26.000 fte. Ondanks dat daar 1.400 fte bij is gekomen in 2018 (+5,6%), had de sector meer dan 1.100 vacatures. Vooral de stijging van het aantal vacatures die langer dan 3 maanden openstaan (+34,2%) en de daarmee samenhangende stijging van de kosten voor het inhuren van extern personeel (+13,5%) zijn zorgelijk voor de sector.
Geringe marge voor investeringen in kennis en innovatie
Kleinere organisaties zijn beter in staat een positieve marge te halen dan de grotere jeugdzorgorganisaties. Met als gevolg dat grotere instellingen nauwelijks marge hebben om te investeren in kennis of innovatie. Ook dit lijkt een gevolg van de ontoereikende vergoedingen die jeugdzorgorganisaties ontvangen van gemeenten sinds de transitie door de Jeugdwet in 2015.