Door de groeiende tekorten op de arbeidsmarkt worden zorgorganisaties gedwongen meer flexibel personeel in te huren. De totale kosten voor de vier grote zorgbranches (ziekenhuizen, vvt, ggz en gehandicaptenzorg)  liepen in 2018 op tot 63,5 miljard euro. Dat is ruim 9 miljard euro meer dan in 2011. In diezelfde periode steeg de totale omzet van de zorg tot 65,8 miljard. Daarmee zijn de kosten van de zorg voor de Nederlandse samenleving in deze sectoren ruim 10 miljard euro hoger dan in 2011. Dat blijkt uit een analyse van Intrakoop en Marlyse-research over 1.400 jaarverslagen van zorgorganisaties tussen 2011 en 2018.

De nettoresultaten  in de ziekenhuizen zijn redelijk stabiel. In de ggz en de gehandicaptenzorg is er sprake van lichte daling. De vvt kent een grillig verloop: positieve resultaten worden afgewisseld met rode cijfers. De afgelopen jaren hebben zorgorganisaties met succes gewerkt aan hun financiële buffers. Tussen 2011 en 2018 nam het weerstandsvermogen (solvabiliteit) van bijna alle deelsectoren in de zorg (ziekenhuizen, gehandicaptenzorg en vvt) met meer dan 7% toe. De solvabiliteit van de ggz heeft in 2018 echter haar dalende trend voortgezet. Wat verder opvalt is dat de investeringen gestaag teruglopen. Een trend die al jaren duurt en geldt voor alle sectoren. Banken zijn, net als in de particuliere markt, voorzichtiger geworden met het verstrekken van financieringen en vragen steeds vaker om de inbreng van eigen vermogen.

Meer kosten personeel niet in loondienst

In de periode van 2011-2018 zijn de totale personeelskosten in de vier onderzochte sectoren met zo’n 20% toegenomen (€ 34,1 miljard naar € 41,2 miljard). Deels is dit te verklaren uit cao-ontwikkelingen, een eenmalige uitbetaling van de onregelmatigheidstoeslag in 2016 en de stijging van de kosten voor werving van personeel. Maar de belangrijkste oorzaak is het steeds groter aandeel van de kosten voor personeel niet in loondienst, vooral bij instellingen in de ggz, vvt en gehandicaptenzorg.

Druk op personeel

Dat de druk op het personeel toeneemt, blijkt ook uit het ziekteverzuim dat vooral de afgelopen jaren in alle deelsectoren flink is gestegen. Het ziekteverzuim is het laagst (5,2%) in de ziekenhuizen. Opmerkelijk is dat het verzuim daar in 2018 wel het meest is toegenomen (+0,5%). Net als de afgelopen jaren is het verzuim het hoogst in de gehandicaptenzorg (6,4%) en de vvt (6,8%). Samen met de algemene personeelstekorten in de zorg zorgt deze trend ervoor dat zorgorganisaties steeds vaker externe/tijdelijke krachten moeten inhuren.