Om de zorg ook in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden en het tekort aan zorgpersoneel terug te dringen, zijn volgens de Sociaal Economische Raad (SER) vier dingen belangrijk: meer autonomie voor de zorgprofessional en minder regeldruk, grotere inzet op preventie, vaker toetsen of zorg die geleverd wordt ook echt zinnig is en meer regie van de overheid op digitale innovaties. Dat staat in het SER-rapport over de toekomst van de zorg.

Professionele autonomie

FBZ, vakbond voor zorgprofessionals is blij met de gezamenlijke bevindingen van werknemersorganisaties en werkgevers binnen de SER. Met name het belang van meer autonomie voor zorgprofessionals is iets wat FBZ al jarenlang benadrukt. De professionele afweging van de zorgverlener moet leidend zijn voor de behandeling, niet de verantwoording naar of regeltjes van de zorgverzekeraars. Daarin gaat veel te veel tijd zitten, die beter aan echte zorg besteed kan worden. Ook de SER concludeert nu dat al deze verantwoording uiteindelijk meer geld heeft gekost dan opgeleverd. Het is tijd voor meer vertrouwen in de zorgprofessional.

We onderschrijven ook de andere bevindingen om meer in te zetten op preventie, vaker te toetsen of er zinnige zorg wordt geleverd en dat de overheid meer de regie moet pakken op het vlak van digitale innovaties. Maar wel vindt FBZ dat juist zorgprofessionals uitdrukkelijk betrokken moeten worden bij de afweging of zorg wel of niet zinvol is. Dat geldt ook voor de invoering van digitale instrumenten.

Gemiste kansen

Ondanks dat FBZ de belangrijkste bevindingen ondersteunt, heeft de vakbond voor zorgprofessionals ook kritiek. Want hoe belangrijk professionele autonomie ook is, het is niet voldoende om het steeds groter wordende tekort aan zorgpersoneel op te lossen. Daarvoor is ook nodig dat de overheid bereid is extra in arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden van zorgpersoneel te investeren. Die bereidheid is er bij het kabinet nog niet en ook de regeringspartijen stemden onlangs nog tegen een motie om de financiële ruimte voor arbeidsvoorwaarden in de zorg te vergroten. Dat de SER hier niets over zegt, is een gemiste kans.

Ook omzeilt de SER de discussie over het zorgstelsel, terwijl juist de doorgeschoten marktwerking en de verantwoording aan zorgverzekeraars belangrijke oorzaken zijn van zowel de regeldruk als van het uitvoeren van soms niet zinvolle behandelingen. Juist de coronacrisis heeft ons duidelijk gemaakt dat goede zorg gebaat is bij samenwerking in plaats van concurrentie. In een reactie aan kabinet en Kamer zal FBZ dit nog eens extra onder de aandacht brengen.