Cursussen en opleidingen dragen bij aan jouw professionele ontwikkeling en kwaliteit van patiëntenzorg. Het vooraf sluiten van een duidelijke studie(kosten)overeenkomst kan ervoor zorgen dat je achteraf niet voor verrassingen komt te staan. Vanaf augustus 2022 gelden nieuwe regels voor studiekostenovereenkomsten. Waar moet je op letten als je een studiekostenovereenkomst tekent? En wat gaat er veranderen?
Wat staat er in een studiekostenovereenkomst?
In een studiekostenovereenkomst staat vermeld om welke cursus, opleiding of studie het gaat. Ook hoort erin te staan wat de kosten zijn van de opleiding, wanneer de opleiding start en hoe lang het traject duurt. Ook staan er regels in wanneer en in welke situaties je studiekosten moet terugbetalen.
Kijk goed na of erin staat vermeld welke kosten je werkgever wel en niet vergoedt en maak hierover afspraken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan boekengeld, reiskosten naar de opleiding en examengeld. Ook is het verstandig afspraken te maken over wat wel en wat niet onder werktijd valt. Moet je bijvoorbeeld een vrije dag opnemen op de cursusdagen en/of examen-dag(en)? Zorg dus dat alles duidelijk op papier staat. Bedenkt ook dat je over de inhoud van de studiekostenovereenkomst kunt onderhandelen.
Rechtelijke uitspraken over terugbetalen studiekosten
In de wet is niets vastgelegd over het eventueel terugbetalen van opleidings-/studiekosten. Dit betekent dan ook dat als je werkgever hierover geen schriftelijke afspraken met jou heeft gemaakt, hij de opleidingskosten niet op jou kan verhalen.
Hoewel er geen wetgeving is over terugbetaling van studiekosten, is er wel een aantal zaken voor de rechter geweest. Hieruit volgt dat onder bepaalde voorwaarden een verplichting van terugbetaling van studiekosten mogelijk is. Als in je overeenkomt staat dat je studiekosten moet terugbetalen bij beëindiging van het dienstverband, moet dit tijdens of direct na de afloop van de studieperiode zijn overeengekomen. Let er ook op dat erin staat dat je alleen je studiekosten moet terugbetalen als je zelf ontslag neemt, dus niet bij het sluiten van een vaststellingsovereenkomst of als je wordt ontslagen.
Daarnaast moet er een tijdsduur zijn afgesproken waarin bovenstaande afspraak na het einde van de opleiding geldt. Deze afspraak mag dus niet oneindig geldig zijn. Wat een redelijke termijn is, hangt af van de opleiding en de hoogte van de kosten. Denk hier zelf dus ook goed over na. Meestal staat in een studiekostenovereenkomst een termijn van twee of drie jaar.
Naarmate de tijd verstrijkt na het einde van de opleiding, moet er in de studiekostenovereenkomst staan dat je een kleiner deel van de kosten moet terugbetalen. Dit is een glijdende schaal. Is de helft van de tijd verstreken, dan betaal je maximaal de helft van de opleidingskosten terug. Een voorbeeld van een glijdende schaal is dat je elke maand van drie jaar 1/36e minder van de studiekosten terug hoeft te betalen als je ontslag neemt. Een ander voorbeeld is dat je het eerste jaar 75%, het tweede jaar 50% en het derde jaar 25% moet terugbetalen.
Studiekostenbeding in je arbeidsovereenkomst?
In je arbeidsovereenkomst kunnen ook afspraken staan over scholing en opleiding. Deze mogen niet in strijd zijn met wet- en regelgeving. Advies is om jaarlijks met de werkgever een scholingsbudget af te spreken. Ook is het verstandig afspraken vast te leggen over vergoeding van studiemateriaal, reiskosten en scholingstijd. Als de scholing noodzakelijk is voor het uitoefenen van je functie, moet de werkgever de scholingskosten én -tijd vergoeden.
Als er een terugbetalingsregeling in je arbeidsovereenkomst staat, heb je hier in principe voor getekend en gelden dus de afspraken die hierin staan. Wel moeten die dan ook voldoen aan de eerder gestelde voorwaarden zoals in de rechtspraak is vastgelegd. Het kan natuurlijk zijn dat je daarnaast, bijvoorbeeld voor een masteropleiding, een aparte studieovereenkomst hebt.
Nieuwe wetgeving per 1 augustus 2022
Op 1 augustus 2022 gaat naar verwachting nieuwe Europese wetgeving in. Belangrijke wijziging is dat een studiekostenovereenkomst of studiekostenbeding niet langer geldt voor scholing die op grond van de wet of cao verplicht is. Het gaat bij verplichte opleidingen meestal om opleidingen op het gebied van veiligheid en arbeidsvoorwaarden (bijvoorbeeld het bijhouden van vakbekwaamheid). Beroepsopleidingen of opleidingen die werknemers moeten volgen voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van een beroepskwalificatie worden hier niet onder geschaard, tenzij de werkgever deze op grond van de wet of een cao verplicht moet aanbieden.
Het wetsvoorstel regelt verder dat een studiekostenbeding nietig is, als dit betrekking heeft op een verplichte scholing waarvan de werknemer de kosten aan de werkgever moet terugbetalen als hij binnen een bepaalde periode na de scholing ontslag neemt. Dit betekent dat je dan dus niet kan worden verplicht de kosten of een deel ervan te vergoeden. Let op: dit geldt ook voor studiekostenbedingen die al zijn afgesproken, voor invoering van de wet per 1 augustus 2022.
Samengevat, alleen voor niet-verplichte opleidingen kunnen nog studiekostenbedingen worden afgesproken.
Het is verstandig juridisch advies in te winnen voordat je een studiebeding of studieovereenkomst tekent om te checken of of de afspraken overeenkomen met de regels en de jurisprudentie. 14 bij FBZ aangesloten verenigingen bieden hun leden de individuele juridische dienstverlening van FBZ aan. Als dit op jou van toepassing is, kan je met een arbeidsjurist van FBZ Rechtshulp contact opnemen. Kijk op www.fbz.nl/rechtshulp.
