Het nieuwe NIP (Nederlands Instituut van Psychologen*) telt meer dan 17.000 leden, waarvan ongeveer 35 procent gz-psycholoog is. FBZ behartigt voor de leden van het NIP de werknemersbelangen van (gezondheidszorg)psychologen en psychotherapeuten die vallen onder de Cao Ziekenhuizen, Gehandicaptenzorg, Jeugdzorg, VVT, GGZ, UMC en Nederlandse Universiteiten. Maar wat doen gz-psychologen precies? Waar werken ze en welke loopbaanperspectieven zijn er? Op deze vragen wordt in de rubriek ‘Kijk eens in de keuken van’ antwoord gegeven. Om een beter beeld te krijgen van het vak in de praktijk, is er een interview te lezen met Marnix Loer, gz-psycholoog en lid NIP.
Wat doen BIG-geregistreerde psychologen en waar werken ze?
De gz-psycholoog (art. 3 wet BIG) behandelt patiënten met psychische problemen in hun leefomgeving. Hij voert intakegesprekken met patiënten, verricht observaties en interpreteert psychodiagnostisch onderzoek. De klinisch psycholoog (art. 14 wet BIG) is een specialist op het terrein van de psychologie in de gezondheidszorg, en wordt ingezet bij diagnostiek en behandeling van patiënten met complexe, meervoudige psychische problematiek. De klinisch neuropsycholoog (art. 14 wet BIG) heeft specifieke expertise op het gebied van de gevolgen van hersenaandoeningen bij patiënten van alle leeftijden.
GZ-psychologen werken vooral in ggz-instellingen en ziekenhuizen.
Loopbaanperspectief
De opleiding tot gz-psycholoog wordt aangeboden door negen regionale opleidingsinstellingen in Nederland. De opleiding tot gz-psycholoog duurt twee jaar en kan vier jaar duren wanneer de opleiding in deeltijd wordt gevolgd. Verder is de opleiding alleen toegankelijk voor personen met een universitaire vooropleiding psychologie, pedagogiek of geestelijke gezondheidskunde.
BIG-register
In de psychologische beroepsgroep zijn op dit moment vier beroepen wettelijk verankerd in de wet BIG: gz-psycholoog, klinisch psycholoog, klinisch neuropsycholoog en psychotherapeut. De Wet BIG is een kwaliteitswet ter bescherming van patiënten. De doelstelling van de wet is het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening en het beschermen van de patiënt tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. Daarnaast heeft de inschrijving in het BIG-register een belangrijke publieke functie; de ingeschreven beroepsbeoefenaar maakt zich kenbaar als deskundige op zijn gebied. Dit biedt de patiënt in de basisinformatie, vertrouwen en bescherming tegen ondeskundig handelen. Naast veiligheid biedt de wet BIG garantie voor de kwaliteit van de professional.
* NIP en NVGzP (Nederlandse Vereniging van Gezondheidspsychologen) zijn op 1 oktober 2022 gefuseerd tot één krachtige beroepsvereniging voor psychologen.
Interview met gz-psycholoog Marnix Loer
“Ik ben geïnteresseerd in het gedrag van mensen”
Marnix Loer (42) is gezondheidszorgpsycholoog (gz-psycholoog aangesloten bij het NIP) en systeemtherapeut NVRG i.o. (Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie) bij KOOS in Utrecht. In een interview vat Loer kort samen wat hij als gz-psycholoog doet en hoe uitdagend het vak kan zijn.
Waarom ben je gz-psycholoog geworden?
“Ik wilde begrijpen waarom mensen doen zoals ze doen. Wat is de oorzaak van bepaald gedrag van mensen? Tijdens de opleiding specialiseerde ik me in klinische ontwikkelingspsychologie en wilde graag met kinderen werken. Iets bijdragen aan het bevorderen van hun ontwikkeling vind ik nog steeds leuk en waardevol werk.”
Waar haal je de meeste voldoening uit?
“Het klinkt cliché, maar het geeft mij voldoening om kinderen of jongeren én hun ouders te leren inzicht in zichzelf te krijgen. Ik ben trots op de gezinnen die hun leven zelf aanpassen en weer zonder hulpverlening verder kunnen. Misschien gek om het zo te zeggen, maar ik streef ernaar weer zo snel mogelijk overbodig te zijn.”
“Van zware tot lichte problematieken, van peuters tot jongvolwassenen tot aan kinderen met een beperking, de doelgroep waarmee ik werk is erg divers. De ontwikkeling van het kind staat centraal tijdens een behandeling, maar andere factoren zoals de thuis- en schoolomgeving spelen altijd een rol. Behalve dat je veel facetten van een kind te zien krijgt, is het ook een uitdagend vak. Gezinnen kunnen of durven niet altijd alles te vertellen. Het is dan een leuke uitdaging om toch uit te zoeken wat er allemaal speelt. Vertrouwen winnen en echt contact maken met mensen die hulp zoeken, zijn belangrijke vaardigheden voor een gz-psycholoog. Daarnaast kun je bijvoorbeeld spelmateriaal inzetten of een wandeling samen maken om vertrouwen op te bouwen.”
Wat zijn vooroordelen over het vak?
“Ik lees vaak dat een psycholoog stoornissen bij mensen diagnosticeert. Zelf gebruik ik de term ‘stoornissen’ nooit, omdat ieder mens verschillend is. De term klinkt negatief en suggereert dat iemand ziek of gek is. Zeker bij kinderen ben ik daar heel voorzichtig mee. Daarnaast is het een misvatting dat gz-psychologen alleen naar een individu kijken en niet naar de hele context. We worden vaak gezien als de hulpverlener die veel praat, weinig handelt en afgebakend op een eilandje werkt. Terwijl we juist een generalist zijn: we hebben kennis van veel uitingen van menselijk gedrag, en zijn niet de superspecialist op slechts één gebied.”
