Vaktherapie Nederland telt meer dan 4.000 leden waarvan er zo’n 2.000 in dienstverband werken. Zij is een netwerk van 7 beroepsverenigingen op het vlak van vaktherapie. Vaktherapie is de verzamelnaam voor verschillende ervaringsgerichte therapieën. FBZ behartigt de collectieve werknemersbelangen van vaktherapeuten die werken onder de Cao Ziekenhuizen, Cao Jeugdzorg, Cao VVT, Cao GGZ, Cao UMC, Cao Nederlandse Universiteiten en Cao Gehandicaptenzorg. Op 25 maart vindt het FVB-congres met als thema ‘vaktherapie: state of the art 2023’, plaats. Mooie gelegenheid om de vaktherapeuten in het zonnetje te zetten. Maar wat doen vaktherapeuten precies? Waar werken ze en welke loopbaanperspectieven zijn er? Op deze vragen geven we kort antwoord in deze rubriek. Om een beter beeld te krijgen van het vak in de praktijk, interviewden we psychomotorisch therapeut Djody van de Giessen.
Wat doen vaktherapeuten en waar werken ze?
Een vaktherapeut behandelt mensen met emotionele, psychische of sociale problemen door middel van dans-, drama-, muziek-, beeldende, psychomotorische of speltherapie. Tijdens behandelingen ligt meer de nadruk op ‘doen’ dan op ‘praten’. Met gerichte oefeningen en werkvormen wordt de problematiek van een cliënt onderzocht. Door de ervaringen die de cliënt bij deze werkvormen opdoet, werkt hij aan bewustwording waarmee hij nieuwe inzichten verwerft. Zo kunnen bijvoorbeeld vaste patronen doorbroken worden.
Vaktherapeuten zijn werkzaam in de ggz-, gehandicaptenzorg, ziekenhuizen, revalidatiecentra, justitiële instellingen, in het speciaal onderwijs, de vluchtelingenzorg en welzijnsinstellingen. Ook zijn er vrijgevestigde vaktherapeuten met een eigen praktijk. Het gaat bij vaktherapie om zowel generalistische als specialistische zorg.
Loopbaanperspectief
Elke vaktherapeut heeft minimaal een hbo-opleiding gevolgd. Om vaktherapeut te worden kun je bijvoorbeeld een hbo-opleiding Vaktherapie volgen of een master Vaktherapie/Arts Therapies. Ook andere opleidingsroutes zijn mogelijk.
Register Vaktherapie
Voor vaktherapeuten is er het Register Vaktherapie. Geregistreerde vaktherapeuten voldoen aan de kwaliteitscriteria die de beroepsgroep in samenwerking met belanghebbende partijen in het werkveld heeft gesteld. Om in te kunnen schrijven in het Register Vaktherapie, moeten vaktherapeuten lid zijn van een beroepsvereniging die aangesloten is bij Vaktherapie Nederland. Dit lidmaatschap staat borg voor een erkende opleiding tot vaktherapeut. Vaktherapeuten die ingeschreven staan in het Register Vaktherapie waarborgen hun deskundigheid en kwaliteit van behandelingen. Een geregistreerd vaktherapeut voldoet aan hoge eisen op het gebied van werkervaring, nascholing, supervisie en intervisie.
Interview met vaktherapeut Djody van de Giessen
De kracht van bewegen
Djody van de Giessen, 32 jaar, werkt sinds 1,5 jaar als psychomotorisch therapeut (PMT) bij verslavingszorg Noord Nederland (VNN) en als zelfstandige PMT-er van PMT Oosterpark. Als psychomotorisch therapeut laten wij onze cliënten ervaren”, aldus Van de Giessen.
Wat doe je precies als vaktherapeut oftewel psychomotorisch therapeut?
“Psychomotorische therapie is een ervaringsgerichte therapie, niet praten maar doen staat centraal. Door verschillende oefeningen en activiteiten leer je al doende je lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen, te verwoorden en te begrijpen. Daarbij leer je probleemsituaties anders te benaderen, om te gaan met negatieve gevoelens en te oefenen met nieuw en beter passend gedrag. Ik werk in een zaal waar ik samen met de cliënt verschillende activiteiten kan uitvoeren zoals badmintonnen, balspellen, boksen enzovoorts.”
De diversiteit in de verslavingskliniek is groot. Zo werk ik met alcohol- en drugsverslaafden, maar ook met game- of gokverslaafden. Typerend is dat zij niet alleen kampen met verslaving, maar ook met andere mentale- of lichamelijke klachten zoals trauma’s, paniekaanvallen, onzekerheid of persoonlijkheidsstoornissen. Verslaafd zijn is een coping, een manier om je gevoelens te dempen. Door middelen te gebruiken onderdrukt iemand zijn verdriet, angst of boosheid. Daarnaast vinden ze het moeilijk emoties te herkennen of om te gaan met bepaalde emoties. Verder zie je vaak dat ze niet geleerd hebben wat grenzen zijn en hoe ze die kunnen bewaken, laat staan dat ze weten hoe ze hun grenzen moeten aangeven.”
Waarom heb je voor dit vak gekozen?
“Ik ben een doener en wilde vroeger sportleraar worden. Ik volgde toen een studie aan het Centraal Instituut Opleiding Sportleiders (CIOS) en daar kwam ik al gauw in aanmerking met de opleiding Bewegingsagogie. Behalve bezig zijn met sport en bewegen, kwam ik erachter wat de kracht van bewegen is. Omdat ik altijd al naar het hbo wilde, sloot de opleiding psychomotorische therapie het beste hierop aan. Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in het gedrag achter de persoon. Het leukste vind ik de combinatie tussen ‘doen’ en het achterhalen waar bepaald gedrag van mensen vandaan komt.”
Waar haal je de meeste voldoening uit?
“Het contact met mensen. De werkrelatie vind ik één van de belangrijkste startpunten en de meeste voldoening haal ik uit het feit dat ik samen met de cliënt de behandeling doe en de cliënt daarmee weer in zijn kracht komt. In het begin merk je vaak dat cliënten moeilijk praten en naarmate ik met hen beweeg in welke vorm dan ook, zij steeds meer loskomen. Spel en bewegen versterkt de vertrouwensband. Zo kom ik in contact met de persoon die achter het masker zit.”
Wat zijn vooroordelen over het vak?
“Ik word wel eens gezien als een gymjuf. Cliënten zeggen wel eens “Als je wat spanning kwijt wil, ga je maar even boksen met Djody.” Het is niet alleen boksen, maar achter de bewegingen zit zoveel meer.
