Wat is surseance van betaling?
Bij ernstige financiële problemen kan een instelling surseance van betaling aanvragen. Dat betekent dat de instelling gedurende een bepaalde periode zijn schulden niet hoeft af te lossen. Surseance van betaling wordt verleend als er tijdelijke financieringsproblemen zijn. De rechtbank benoemt een bewindvoerder, die samen met de werkgever de leiding krijgt over de instelling.
Wat gebeurt er met je salaris tijdens surseance van betaling
De salarissen worden betaald zolang er geld is en de bewindvoerder het toelaat. Als je werkgever de salarissen niet meer kan betalen, kom je in aanmerking voor een tegemoetkoming van het UWV. De tegemoetkoming heet een uitkering wegens betalingsonmacht. In dat geval keert het UWV uit wat je nog tegoed heeft van de werkgever. Het gaat dan om:
- het loon dat je nog tegoed heeft over maximaal 13 weken. Bijvoorbeeld achterstallig loon, overuren, onkostenvergoeding of een eindejaarsuitkering.
- het loon over de opzegtermijn tot maximaal 6 weken na de opzegdatum.
Wat gebeurt er met mijn arbeidsovereenkomst bij surseance van betaling?
Bij surseance van betaling blijf je in dienst en blijft de arbeidsovereenkomst doorlopen. De gebruikelijke regels voor ontslag en ontslagbescherming zijn van toepassing indien de werkgever voornemens is medewerkers te ontslaan. Het is mogelijk dat een surseance uitmondt in een faillissement. Dat heeft ingrijpende gevolgen voor jou als werknemer.
Welke gevolgen heeft een faillissement voor de instelling?
Als een werkgever de salarissen en rekeningen niet meer kan betalen en schulden niet meer kan aflossen, zal de rechter de instelling failliet verklaren. Bij een faillissement houdt de instelling in feite op te bestaan: er wordt beslag gelegd op het gehele vermogen. De werkgever heeft er niets meer over te zeggen. De rechtbank stelt een curator aan. Deze krijgt het beheer over het vermogen (de failliete boedel) en wikkelt het faillissement af. Belangrijkste taak van de curator is zorg te dragen voor de belangen van alle schuldeisers. Dus ook voor de belangen van de medewerkers. Welke stappen onderneemt de curator?
De curator:
- brengt de bezittingen, schulden en tegoeden in kaart
- zegt de arbeidsovereenkomsten op (met een opzegtermijn van maximaal zes weken)
- onderzoekt de mogelijkheid van een doorstart.
Wat gebeurt er met mijn arbeidsovereenkomst na een faillissement?
Als de instelling waar je werkt failliet gaat, is het zeer waarschijnlijk dat de curator jouw arbeidsovereenkomst opzegt. Anders lopen de schulden namelijk nog verder op. Meestal is het opzeggen van de arbeidsovereenkomsten een van de eerste dingen die de curator doet. Bij een faillissement is geen ontslagvergunning van het UWV of toestemming van de rechter nodig. Ook vervalt de ontslagbescherming voor zieke en zwangere werknemers. De curator heeft voor de opzegging wel een machtiging van de rechtercommissaris nodig (deze houdt toezicht op de afwikkeling van het faillissement). Meestal krijgt de curator die toestemming.
Wat is de rol van de werknemersorganisaties en ondernemingsraad?
De curator is verplicht om de betrokken werknemersorganisaties met leden in de instelling op de hoogte te brengen als 20 of meer arbeidsovereenkomsten worden opgezegd. De curator is ook verplicht vooraf advies te vragen aan de ondernemingsraad. Beide acties zijn verplicht, ook als de curator de failliete organisatie wil sluiten of overdragen.
Moet ik blijven werken als mijn werkgever failliet is?
Ook na de faillietverklaring door de rechter blijft het werk in de organisatie doorgaan. Je blijft gewoon in dienst tot jouw arbeidsovereenkomst door opzegging na afloop van de opzegtermijn is geëindigd. Lopende projecten worden zoveel mogelijk voortgezet en de financiële administratie moet worden afgerond. Je verricht dus jouw werkzaamheden, zolang je arbeidsovereenkomst loopt.
Wat is de opzegtermijn bij een faillissement?
In principe geldt de opzegtermijn die met jou is overeengekomen, dan wel de wettelijke opzegtermijn. Maar bij een faillissement geldt dat de opzegtermijn nooit langer is dan zes weken. Dit is het wettelijke maximum bij een faillissement. Er geldt alleen een uitzondering voor werknemers die op 1 januari 1999 45 jaar of ouder waren en die op die datum al in dienst waren bij de (nu failliete) werkgever. Als voor deze medewerkers op 1 januari 1999 een langere opzegtermijn gold dan zes weken, blijft deze langere opzegtermijn gelden.
Kan ik ook zelf mijn baan opzeggen?
Als je zelf je arbeidscontract wilt opzeggen, geldt ook de opzegtermijn van maximaal zes weken. De opzegbrief stuurt je aan de curator, niet aan je werkgever. Wil je sneller weg bij je oude werkgever, bijvoorbeeld als je direct elders aan de slag kunt? Dat is bij een faillissement meestal geen probleem. Afspraken over een kortere opzegtermijn maak je met de curator. Let op: heb je nog geen andere baan? Dan heb je (mogelijk) geen recht op een WW-uitkering indien je de arbeidsovereenkomst zelf opzegt. Het is raadzaam eerst juridisch advies in te winnen.
Wordt mijn loon nog uitbetaald na een faillissement?
Werknemers die nog loon tegoed hebben van hun werkgever zijn schuldeisers van de failliete instelling. Er bestaat bij een faillissement een duidelijke rangorde in de schulden: bepaalde schulden worden eerder uitbetaald dan andere. Is er sprake van achterstallig loon? Of is sprake van een loonvordering die is ontstaan voordat het faillissement werd uitgesproken? Dan is dat een zogeheten bevoorrechte vordering.
Je kunt deze vordering indienen bij de curator en het UWV. Deze wordt voldaan voordat de niet-bevoorrechte schulden worden uitbetaald. Het gaat hier overigens niet alleen om loon, maar bijvoorbeeld ook om het vakantiegeld over vakantiedagen die je opgenomen hebt voordat de werkgever failliet ging. De loonvordering die ontstaat nadat je werkgever failliet is verklaard, valt onder een gewone boedelschuld. Hierbij heb je als schuldeiser geen voorrang.
Wat houdt de loongarantieregeling van het UWV in?
Wanneer de failliete werkgever jouw loon niet meer kan betalen, kan je een beroep doen op de loongarantieregeling van het UWV. Dit is een uitkering van het UWV die wordt uitgekeerd in geval van betalingsonmacht van een werkgever. Wanneer je werkgever failliet is of anderszins financieel niet in staat is je loon uit te betalen, neemt het UWV de betalingsverplichting van de werkgever over. Het is wel belangrijk dat je het UWV tijdig informeert. Doe dit zodra duidelijk is dat je werkgever je niet kan betalen en bevestig dit per brief. Je ontvangt een faillissementsuitkering en ook de premies voor het pensioen worden doorbetaald tot aan de opzegtermijn. Conform de wet betaalt het UWV:
- Het loon dat je nog tegoed heeft over maximaal 13 weken voor de opzegdatum. Bijvoorbeeld achterstallig loon, overuren, onkostenvergoeding, dertiende maand en atv/adv-dagen.
- Het loon over de opzegtermijn tot maximaal 6 weken na de opzegdatum (let op: voor oudere werknemers kan een langere opzegtermijn gelden).
- Over maximaal 1 jaar voor het einde van het dienstverband: vakantiegeld, vakantiedagen en pensioenpremie.
Heb ik recht op een ontslagvergoeding?
Een werkgever is mogelijk in een sociaal plan overeengekomen dat medewerkers een vergoeding krijgen bij gedwongen ontslag. Helaas hebben deze afspraken weinig waarde bij een faillissement. De werkgever is gebonden aan de afspraken in een sociaal plan, maar de curator niet. Verstrekking van deze vergoeding zou ten koste gaan van de overige schuldeisers. Dit zou strijdig zijn met eisen in de Faillissementswet; de Faillissementswet staat het uitbetalen van een dergelijke vergoeding dus niet toe.
Blijf ik gebonden aan het concurrentiebeding en geheimhoudingsbeding?
Nadat de curator de arbeidsovereenkomst heeft beëindigd, bestaan tussen de failliete werkgever en de werknemer nog wel rechten en verplichtingen. Dat zijn de zogeheten postcontractuele verplichtingen. Heb je een concurrentie- of relatie- of een geheimhoudingsbeding getekend toen je in dienst trad bij de werkgever? Deze afspraken blijven ook na een faillissement van kracht. De failliete werkgever kan je van deze verplichtingen ontslaan. Doet hij dat niet en hinderen deze verplichtingen je te veel bij het vinden van een nieuwe werkkring, dan kan je een juridische procedure starten.
Wat betekent een doorstart voor mijn arbeidsovereenkomst?
Na een faillissement kan de instelling of een deel daarvan blijven voortbestaan. In dat geval is sprake van een doorstart. Wordt de instelling na faillissement overgedragen aan een andere werkgever, dan is er in principe geen sprake van ‘overgang van onderneming’. Zittende werknemers gaan dan ook niet automatisch met hun contract mee over naar de doorstarter. De doorstarter bepaalt met wie hij een arbeidsovereenkomst aangaat. Als hij besluit (bepaalde) werknemers niet over te nemen, blijven zij in dienst van de failliete werkgever totdat de arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld door opzegging door de curator, is beëindigd.
Voor een doorstart zijn vaak ingrijpende veranderingen en een behoorlijke kapitaal-impuls nodig. Voorwaarde is ook dat de schuldeisers bereid zijn hieraan mee te werken. Meestal kan slechts een deel van de werknemers ‘mee’ naar de nieuwe werkgever. Het is gebruikelijk dat de curator eerst alle werknemers ontslaat. Vervolgens krijgt een aantal van hen een nieuw aanbod. Behoor je tot de werknemers die een aanbod krijgen om werkzaamheden te verrichten in de doorstartende organisatie? Dan betekent dit dat je een nieuwe arbeidsovereenkomst krijgt aangeboden. Je moet opnieuw afspraken maken over je salaris en de arbeidsvoorwaarden. In plaats van een vast contract kun je een tijdelijk contract krijgen. Je kunt een nieuwe baan bij de doorstartende werkgever overigens niet zomaar weigeren. Indien je dit weigert, kan het UWV een WW-uitkering weigeren.
Wat is opvolgend werkgeverschap?
Soms wordt de doorstartende werkgever beschouwd als de opvolger van de failliete werkgever. Bij opvolgend werkgeverschap zijn er meer rechten die de werknemers beschermen. Je kunt dan een stevigere arbeidspositie hebben dan aanvankelijk gedacht. Diverse factoren spelen een rol bij het bepalen of sprake is van opvolgend werkgeverschap. Bijvoorbeeld als je precies dezelfde werkzaamheden gaat verrichten als bij de oude werkgever. Of als de directie ongewijzigd blijft. Heb je het vermoeden dat er sprake zou kunnen zijn van opvolgend werkgeverschap? Win dan juridisch advies in.
Over jouw arbeidsrechtelijke positie bij opvolgend werkgeverschap
Bij een eventuele toekomstige ontslagronde tellen de dienstjaren van vóór het faillissement mee. Als de doorgestarte werkgever een afvloeiingsregeling verschuldigd is, tellen mogelijk de dienstjaren bij de failliete werkgever mee bij de bepaling van de hoogte van de ontslagvergoeding. Ook tellen je dienstjaren mee bij het bepalen van de opzegtermijn. Verder heb je recht op een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd als je twee jaar of langer bij de failliete werkgever heeft gewerkt, zelfs als de doorstarter je een jaarcontract aanbiedt.